Κρίσιμα συμπεράσματα από το εκπαιδευτικό σεμινάριο για νομικούς που διοργάνωσε η ΑΡΣΙΣ – Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ στο προσφυγικό, την έμφυλη βία και τους ανήλικους
Ο ρόλος που διαδραματίζει ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στην ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών στην ΕΕ τέθηκε στο επίκεντρο του εκπαιδευτικού σεμιναρίου για νομικούς που διοργάνωσε η ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων.
Το σεμινάριο με τίτλο «Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.: Πτυχές εφαρμογής στην έννομη τάξη» πραγματοποιήθηκε σε δύο κύκλους, τη Δευτέρα 27 και την Τρίτη 28 Ιανουαρίου 2025 στο ξενοδοχείο “Onoma” στη Θεσσαλονίκη. Τον πρώτο κύκλο παρακολούθησαν 27 νομικοί, κυρίως δικηγόροι από τη Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα, ενώ στον δεύτερο κύκλο συμμετείχαν 24 δικηγόροι από τη Θεσσαλονίκη, την Αλεξανδρούπολη και τον Βόλο.
Τους προσκεκλημένους καλωσόρισε ο κ. Φώτης Κυζάκης, Συντονιστής του Προγράμματος SUN Project (Safeguarding Unaccompanied and Separated Children’s Rights through the EU Charter of Fundamental Rights) της ΑΡΣΙΣ.
Ομιλητές στο σεμινάριο ήταν οι κ. Κώστας Κυρμανίδης, Δικηγόρος – Υπεύθυνος Συνηγορίας ΑΡΣΙΣ με θέμα «Εισαγωγικές παρατηρήσεις: η εφαρμογή του Χ.Θ.Δ.Ε.Ε. στην πράξη», ο κ. Μίνως Μουζουράκης, Νομικός Σύμβουλος – Υπεύθυνος Προάσπισης Δικαιωμάτων Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) με θέμα «Ζητήματα προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων στο Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο», ο κ. Γιώργος Νούσκαλης, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ, Δικηγόρος, με θέμα «Η ποινική μεταχείριση των ανηλίκων υπόπτων – κατηγορουμένων», η κα Μαρία Αποστολάκη, Δικηγόρος, ΜΔΕ Κοινωνικής Πολιτικής με θέμα «Ζητήματα ενδοοικογενειακής βίας υπό το πρίσμα της Σύμβασης της Κων/πολης και του Χ.Θ.Δ.Ε.Ε. Η εφαρμογή στην ελληνική έννομη τάξη» και ο κ. Αντώνης Σπάθης, Δικηγόρος με θέμα «Η διαδικασία ενώπιον του Ε.Δ.Δ.Α.».
Την εκδήλωση συντόνισε η κα Ελένη Κυριαζή, Δικηγόρος – Advocacy Officer στην ΑΡΣΙΣ.
Ο Χάρτης αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο για την προστασία και τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων των ατόμων στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως τονίστηκε στο σεμινάριο, αποτελεί πρωτογενές Δίκαιο της ΕΕ, που υπερέχει των εθνικών νομοθετικών διατάξεων, οι οποίες και πρέπει να είναι σύμφωνες με τον Χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, είναι νομικά δεσμευτικός, διαθέτοντας το ίδιο νομικό κύρος με τις συνθήκες της ΕΕ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι εθνικές αρχές και τα δικαστήρια υποχρεούνται να εφαρμόζουν τον Χάρτη σε κάθε εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου.
Σε μία παραγωγική συζήτηση μεταξύ ομιλητών και παρευρισκομένων τέθηκαν οι προκλήσεις που παραμένουν σε επίπεδο διασφάλισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων ιδίως σε τομείς όπως η μετανάστευση, το προσφυγικό, η έμφυλη βία και τα παιδιά, ενώ παρουσιάστηκαν ζητήματα που αφορούν όχι μόνο νομικούς αλλά και όσους επαγγελματίες ασχολούνται με την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Η δεσμευτικότητα του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και η συμμόρφωση των εθνικών αρχών και των δικαστηρίων με αυτόν, ακόμα και κατά την εκπόνηση του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, είναι ζητήματα που απασχολούν και θα απασχολήσουν όσους και όσες ασχολούνται με το αντικείμενο του προσφυγικού. Ομοίως, οι πρόσφατες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα στο αποκαλούμενο Δίκαιο Ανηλίκων καθώς και στις ρυθμίσεις για την ενδοοικογενειακή βία, όπου δίνεται έμφαση κυρίως στο ζήτημα της καταστολής και όχι στην πρόληψη της σχετικής εγκληματικότητας, δημιουργούν εύλογες επιφυλάξεις για τη συμμόρφωση με όσα επιτάσσει ο Χάρτης και η ΕΣΔΑ.
Κοινή παραδοχή όλων ήταν πως η προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως αυτά κατοχυρώνονται σε διεθνείς συνθήκες, στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και στην ελληνική έννομη τάξη, δεν είναι αυτονόητη. Όλοι οι σχετικοί φορείς, συμπεριλαμβανομένων των νομικών, των εθνικών αρχών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, θα πρέπει να συνεχίσουν να συνεργάζονται και να υπερασπίζονται τα δικαιώματα του ανθρώπου. Καθώς τα θεμελιώδη δικαιώματα αμφισβητούνται διαρκώς σήμερα είτε λόγω οικονομικών κρίσεων, είτε εμπόλεμων συρράξεων είτε, τέλος, εξαιτίας της επικράτησης πολιτικών εντός και εκτός Ένωσης, η συστηματική αναφορά σε αυτά καθίσταται ακόμα πιο αναγκαία.
Για περισσότερες πληροφορίες: Κώστας Κυρμανίδης, Δικηγόρος ΑΡΣΙΣ, Υπεύθυνος Συνηγορίας, τηλ: 694 420 7898
The implementation of the #SUN συντονίζεται από την οργάνωση Foundation for Access to Rights – FAR στη Βουλγαρία, σε συνεργασία με την ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων (#ARSIS) στην Ελλάδα, την Terre des hommes in Europe στη Ρουμανία, την #Nidos στην Ολλανδία, το Sirius Network με έδρα το Βέλγιο, την #Volontarius στην Ιταλία και την Comissió Catalana d’ Acció pel Refugi (CCAR) στην Ισπανία.
