«Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα του παιδιού να προστατεύεται από την οικονομική εκμετάλλευση και από την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας που ενέχει κινδύνους ή που μπορεί να εκθέσει σε κίνδυνο την εκπαίδευσή του ή να βλάψει την υγεία του ή τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική ή κοινωνική ανάπτυξή του».
Άρθρο 32 της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989)
Οι συνθήκες ακραίας φτώχειας αποτελούν τη «δεξαμενή» που τροφοδοτεί αδιάκοπα την παιδική εργασία τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις αναπτυγμένες χώρες-παρά τις διακηρύξεις και τις διεθνείς συμβάσεις που θα έρθουν στην επικαιρότητα με αφορμή τη 12η Ιουνίου, την Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Παιδικής Εργασίας.
Την τελευταία διετία η Κινητή Μονάδα Κοινωνικής Παρέμβασης της ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων εντόπισε συνολικά 137 ανήλικους να εργάζονται στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για παιδιά που δεν παίζουν, δεν πηγαίνουν στο σχολείο και δεν απολαμβάνουν την παιδική τους ηλικία. Η καθημερινότητά τους περιστρέφεται γύρω από την κάλυψη των υποχρεώσεων που έχουν φορτωθεί από όσους τα εκμεταλλεύονται, οι οποίοι συχνά είναι η ίδια η οικογένειά τους.
Αποκαλυπτική του βάθους και της έντασης της εκμετάλλευσης είναι η περίπτωση του 14χρονου Α., για τον οποίο τελικά ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός παιδικής προστασίας με τη συνδρομή της ΑΡΣΙΣ κι άλλων φορέων. Ύστερα από πολλές περιπέτειες το παιδί πλέον βρίσκεται σε ασφαλή χώρο διαμονής.
Η περιπέτεια του Α. άρχισε όταν ήταν πολύ μικρός και είχε υποχρεωθεί από τα μεγαλύτερα αδέρφια του να ζητιανεύει όλη τη μέρα στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Όταν δεν μπορούσε να συγκεντρώσει το ποσό που του ζητούσαν τα αδέρφια του τον έδερναν ή τον έδιωχναν από το σπίτι.
Η οικογένειά του, ανάγκασε τον Α. στη χρήση ναρκωτικών ουσιών προκειμένου να είναι ευκολότερα ελεγχόμενος και να επαιτεί, με αποτέλεσμα να εθιστεί βρίσκοντας στα ναρκωτικά τον μοναδικό τρόπο για να ξεφεύγει από την αθλιότητα.
Την πρώτη φορά που τον εντόπισαν οι ομάδες της ΑΡΣΙΣ ανέλαβαν την υποστήριξή του, αλλά δεν στάθηκε δυνατό να απεξαρτηθεί, οπότε, ο Α. επέστρεψε στο κακοποιητικό για τον ίδιο οικογενειακό του περιβάλλον. Ήταν θέμα χρόνου να αρχίσει πάλι να επαιτεί. Όμως πλέον τα αδέρφια του ζητούσαν περισσότερα χρήματα από όσα μπορούσε να μαζέψει κι έτσι μάλωσε μαζί τους και έφυγε από το σπίτι. Κοιμήθηκε σε δρόμους, ονειρεύτηκε μια ήσυχη ζωή, τού έλειπαν παρόλα αυτά οι δικοί του, αλλά πλέον ήταν αναγκασμένος –εφόσον ήθελε να επιβιώσει – να απομακρυνθεί από το οικογενειακό του περιβάλλον.
Το εργασιακό προφίλ
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΡΣΙΣ, στη Θεσσαλονίκη τα μικρότερα σε ηλικία παιδιά ωθούνται στην επαιτεία σε κεντρικούς δρόμους όπως η Εγνατία και η Τσιμισκή σε ώρες αιχμής, ενώ τα μεγαλύτερα πωλούν μικροαντικείμενα ή παίζουν κάποιο μουσικό όργανο συνήθως στη Λεωφόρο Νίκης, την πλατεία Αριστοτέλους, την περιοχή της Βαλαωρίτου και των Λαδάδικων.
Τα ανήλικα θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης έχουν κυρίως ελληνική, βουλγαρική, ρουμάνικη και αλβανική καταγωγή. Όσα κατάγονται από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες ταξιδεύουν σε τακτικά χρονικά διαστήματα από και προς την Ελλάδα προκειμένου να εργαστούν για λογαριασμό των εκμεταλλευτών τους
Τα ανήλικα βιώνουν τον εκφοβισμό, την ψυχολογική και τη σωματική βία και σε ακραίες περιπτώσεις ωθούνται στη χρήση ναρκωτικών ουσιών προκειμένου να λειτουργούν πειθήνια για περαιτέρω έλεγχο των ανήλικων θυμάτων.
Η Κινητή Μονάδα Κοινωνικής Παρέμβασης της ΑΡΣΙΣ επισκέπτεται υποβαθμισμένες περιοχές του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, όπου διαμένουν πληθυσμοί προσφύγων, μεταναστών και κοινότητες Ρομά, προσεγγίζει τα παιδιά και στη συνέχεια τις οικογένειές τους προκειμένου να ενημερωθούν για τις παρεχόμενες υπηρεσίες στο Κέντρο Υποστήριξης Νέων (ΚΥΝ) και να καταγραφούν αιτήματα, ανάγκες και προβλήματα που αφορούν την κατάσταση των ανηλίκων.
Ειδικότερα οι κοινωνικές υπηρεσίες που παρέχει το ΚΥΝ της ΑΡΣΙΣ περιλαμβάνουν:
- Ψυχοκοινωνική στήριξη και συμβουλευτική με στόχο την επίλυση προβλημάτων, την ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησης, την κινητοποίησή για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και της θέσης των παιδιών, πληροφόρηση και συμβουλευτική βοήθεια.
- Χαρτογράφηση και κοινωνική έρευνα στις περιοχές όπου παρουσιάζεται μεγάλη συγκέντρωση ανηλίκων που εργάζονται στο δρόμο.
- Εντοπισμός και προσέγγιση ανηλίκων που εργάζονται στο δρόμο, θύματα συστηματικής παραμέλησης, εκμετάλλευσης, ή πιθανά θύματα εμπορίας ανθρώπων.
- Ενημέρωση πολιτών που εντοπίζουν παιδιά και εφήβους να εργάζονται στο δρόμο.
- Σχολικές εγγραφές και παρακολούθηση σχολικής φοίτησης των παιδιών κι εφήβων σε συνεργασία με τις σχολικές μονάδες και τους κηδεμόνες των ανηλίκων.
- Προετοιμασία για ένταξη στην εκπαίδευση και προώθηση στην απασχόληση, μέσα από ατομικό επαγγελματικό προσανατολισμό και τεχνικές αναζήτησης εργασίας.
- Διασύνδεση με άλλους φορείς, υπηρεσίες και προγράμματα σε όλη τη χώρα.
- Παροχή ειδών άμεσης ανάγκης (διατροφή, ρουχισμός, παιχνίδια, σχολικά είδη).
- Παροχή οικιακού εξοπλισμού σε οικογένειες που έχουν ανάγκη με σκοπό την βελτίωση του περιβάλλοντος που ζουν τα παιδιά.
Οι πολίτες που θέλουν να καταγγείλουν φαινόμενα παιδικής εκμετάλλευσης μπορούν να επικοινωνούν με το Κέντρο Υποστήριξης Νέων της ΑΡΣΙΣ στο τηλέφωνο 2310 227311, Δευτέρα – Παρασκευή, 10.00-20.00. Μπορούν επίσης να καλούν στην Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας καθημερινά και σε 24ωρη βάση στο 1107 ή στο 112, τον ευρωπαϊκό Αριθμό Άμεσης Δράσης.
Για περισσότερες πληροφορίες, Αναστασία Λαχτάρα, τηλέφωνο 6986647977 και Σελατίν Μουσταφά Ογλού 6949465915 μέλη της ομάδας Streetwork του Κέντρου Υποστήριξης Νέων της ΑΡΣΙΣ
Δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο τον οδηγό που εξέδωσε η ΑΡΣΙΣ το 2020 με τίτλο «Σπάσε τον κύκλο της παιδικής εκμετάλλευσης – 10 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για ένα παιδί που δουλεύει στο δρόμο» https://www.flipbookpdf.net/web/site/bdff70098b398bcf923843621ed446ee16094c7c202001.pdf.html#page/1
Το δελτίο τύπου εδώ