“Από την στιγμή που ξεριζώνεται κάποιος από την πατρίδα του, δεν είναι εύκολο να νιώσει, να βρει μια δεύτερη πατρίδα.” Ο Μουχτάρ βρέθηκε στην Ελλάδα ως ασυνόδευτος ανήλικος. Σήμερα, ως ενήλικος πια και δραστήριο μέλος της Αφγανικής Κοινότητας, υλοποιεί εργαστήρια δεξιοτήτων ζωής του έργου Right After Care.
Ο Εβάζ γεννήθηκε στο Αφγανιστάν και ήρθε στην Ελλάδα ως ασυνόδευτος ανήλικος. Ενηλικιώθηκε στον ξενώνα του ΣΜΑΝ. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Ο Μουχτάρ και ο Εβάζ είναι δύο από τα χιλιάδες παιδιά που μεγάλωσαν σε δομές παιδικής προστασίας – ξενώνες φιλοξενίας ΑΑ – βρήκαν το δρόμο τους και εντάχθηκαν στην κοινωνία χάρη στη δική τους σκληρή δουλειά, αλλά και στη συντονισμένη υποστήριξη οργανώσεων και φορέων που πιστεύουν ότι οι νέοι που ζουν σε δομές παιδικής προστασίας, μπορούν να προχωρήσουν αν τους δοθούν τα απαραίτητα εφόδια, ευκαιρίες και ένα ασφαλές πλαίσιο αναφοράς.
Το πως ορίζεται ένα τέτοιο πλαίσιο και το τι πολιτικές, στρατηγικές και εργαλεία χρειάζεται να ενεργοποιηθούν, ήταν το θέμα της ημερίδας που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 3 Ιουλίου 2020 στον φιλόξενο χώρο του Σεράφειου του Δήμου Αθηναίων.
Με αφορμή την παρουσίαση του έργου “Right After Care: Capacity Building for Professionals in Alternative Care in Greece” μας δόθηκε η δυνατότητα μετά από τους πολλούς μήνες κοινωνικής αποστασιοποίησης, να έρθουμε πάλι κοντά και να ξαναπιάσουμε το νήμα σε ένα διάλογο παλιό και, σήμερα, πολύ επίκαιρο.
Ο διάλογος άνοιξε από την Ξένη Δημητρίου, Εισαγγελέα Αρείου Πάγου επί τιμή, που εδώ και χρόνια αγωνίζεται για τα δικαιώματα των παιδιών, όλων των παιδιών! Η σπορά που άφησε με τα έργα και τα λόγια της όλα αυτά τα χρόνια, η σεμνότητα και η γνώση της στα θέματα παιδικής προστασίας, έδωσαν στον δημόσιο διάλογο που ακολούθησε, την ουσιαστική ανθρώπινη διάστασή του. Με μια αντικειμενική κριτική αποτίμηση των μέχρι σήμερα πρωτοβουλιών τόσο για την ιδρυματική φροντίδα των ανηλίκων όσο και για την παιδική προστασία, γενικότερα, εισήγαγε την ανάγκη δημιουργίας ενός κεντρικού εθνικού οργανισμού για το παιδί. Ο Οργανισμός θα συγκεντρώνει τις κατακερματισμένες μέχρι τώρα, πολιτικές για το παιδί, θα συντονίζει, παρακολουθεί και αξιολογεί τις κυβερνητικές παρεμβάσεις και δράσεις σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών φορέων και θα
συγκροτεί το εθνικό σχέδιο δράσης για το παιδί, ώστε να καταστεί μηδενική η διασπορά ή οι παράλληλες και κάποιες φορές αντικρουόμενες ευθύνες, αρμοδιότητες της δημόσιας διοίκησης.
Τα δεδομένα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε, στο πλαίσιο του έργου, για τις ανάγκες των νέων κατά την έξοδό τους από τις δομές φιλοξενίας και ιδρύματα είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικά για τα κενά του συστήματος και για τις ουσιαστικές ανάγκες τόσο των παιδιών όσο και των εργαζομένων στο χώρο. Στην έρευνα, που παρουσιάστηκε από την Ουρανία Ξυλούρη, του Athens Lifelong Learning Institute συμμετείχαν 154 έφηβοι και νέοι ενήλικες που υποστηρίζονται από το σύστημα παιδικής προστασίας. (Μπορείτε να δείτε το πλήρες κείμενο της έρευνας στο συνημμένο αρχείο).
Στη συζήτηση που ακολούθησε, το λόγο έλαβαν η βοηθός Συνηγόρου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Θεώνη Κουφονικολάκου, ο Γιώργος Νικολαΐδης, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού και ο Χαράλαμπος Πουλόπουλος, Καθηγητής Κοινωνικής Εργασίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Συζητήθηκαν όσον αφορά την υφιστάμενη μορφή οργάνωσης των δομών παιδικής προστασίας: οι επιζήμιες επιπτώσεις της ιδρυματικής φροντίδας στους ανηλίκους, η ανάγκη εισαγωγής αυστηρών κανόνων για την οριοθέτηση της λειτουργίας των υφιστάμενων ιδρυματικών δομών προστασίας, η προτεραιοποίηση της περιοδικής αξιολόγησης της τοποθέτησης των παιδιών σε ιδρύματα, η ανάγκη για πιστοποίηση των δομών, καθώς και η στελέχωση με επιμορφωμένους επαγγελματίες των κοινωνικών υπηρεσιών και των οργανώσεων, σε σταθερές σχέσεις εργασίας. Για το μέλλον της παιδικής προστασίας στην χώρα, έγινε αναφορά στην επιτακτική ανάγκη για σχεδιασμό και κατάρτιση ενός σοβαρού, τεκμηριωμένου και στοχευμένου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Παιδί, σημαντικό κεφάλαιο του οποίου θα αφορά τη Στρατηγική για την Αποϊδρυματοποίηση και τις εναλλακτικές επιλογές για την εξ οικογενειακή φροντίδα.
Σύμφωνα με την Κατερίνα Πούτου, εκπρόσωπο της ΑΡΣΙΣ, και με βάση την γνώση και εμπειρία που η Οργάνωση έχει αποκομίσει τα 27 τελευταία χρόνια, είναι αναγκαία αυτή τη στιγμή μια ακριβής ανάλυση των δεδομένων και μια εθνική αποτύπωση του συστήματος εξωοικογενειάκης φροντίδας. Τα τελευταία χρόνια, το αίτημα και η ανάγκη προστασίας μεγάλου πληθυσμού ασυνόδευτων ανήλικων ( περίπου 5,100 σήμερα ) έχει δημιουργήσει μια παράλληλη πραγματικότητα όπου ενώ οι δομές φιλοξενίας ΑΑ, έχουν ενσωματώσει πολλές αρχές εκσυγχρονισμού της ιδρυματικής φροντίδας (μικρές κοινοτικές δομές, πιστοποίηση επαγγελματιών και υπηρεσιών, διεπιστημονικότητα, διαπολιτισμικότητα κλπ ), τα ιδρύματα και οι δομές ( δημόσιες, εκκλησιαστικές, ιδιωτικές ) που φιλοξενούν το πληθυσμό των παιδιών της χώρας, εξακολουθούν να λειτουργούν με παρελθοντικά μοντέλα. Ακραίο παράδειγμα που ακούστηκε στην αίθουσα η λειτουργία ιδρύματος χωρίς κανένα επαγγελματία παρά μόνο στην ευθύνη μιας γυναίκας, που παρέχει τις υπηρεσίες της ως «μανούλα». Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η ΑΡΣΙΣ εκτιμά ότι είναι αναγκαία η δικτύωση και συνεργασία, η αξιοποίηση της επιστημονικής
και πρακτικής γνώσης για να συγκροτηθεί άμεσα ένας κεντρικό οργανισμός για το παιδί και να συνταχθεί ένα πενταετές εθνικό σχέδιο δράσης με παιδοκεντρικό και δικαιωματικό προσανατολισμό.
Στον Β΄ κύκλο της συζήτησης, παρουσιάστηκαν οι άξονες παρέμβασης του έργου Right After Care και η εμπειρία από το πεδίο εφαρμογής του προγράμματος με παρεμβάσεις από εκπροσώπους φορέων, (Παιδικά Χωριά SOS, πρώην πρόεδρος του Κέντρου Κοινωνικής Πoλιτικής Αττικής, Επιμελητές Ανηλίκων Αθήνας και Πειραιά, Κοινωνική Yπηρεσία του Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα κ.α), την εκπαιδεύτρια εκπαιδευτών κυρία Δημητρούλη, εκπαιδευτές/ριες, παιδαγωγούς και επαγγελματίες, καθώς και παρεμβάσεις από εφήβους και ενήλικες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Συζητήθηκαν, η δημιουργία εργαλείων και συμμετοχικών Εκπαιδευτικών Διαδικασιών Εμψύχωσης και Ενδυνάμωσης, η εμπειρία από τα εργαστήρια Εκπαίδευσης και Ενδυνάμωσης για επαγγελματίες και νέους/νέες που διαμένουν σε ιδρύματα και δομές φιλοξενίας και η μεθοδολογία ανάπτυξης του Δικτύου Μεντόρων. Ιδιαίτερη συγκίνηση προκάλεσε η παρέμβαση του Μουχτάρ, με εμπειρία στην ιδρυματική φροντίδα ως ΑΑ, και νυν εκπαιδευτής, διερμηνέας και μέντορας του προγράμματος, καθώς και εκείνη των εφήβων που φιλοξενούνται στη δομή φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων της ΑΡΣΙΣ στο Μεταξουργείο, οι οποίοι βρέθηκαν στο Σεράφειο για να παρακολουθήσουν την εκδήλωση.
Τέλος, στη συζήτηση του Γ΄ κύκλου της εκδήλωσης που αφορούσε τα επόμενα βήματα της πολιτείας, ο Γιώργος Σταμάτης, Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας και η Ειρήνη Αγαπηδάκη, Ειδική Γραμματέας για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων προανήγγειλαν τέσσερα εθνικά σχέδια δράσης μέχρι το τέλος τους έτους, για τα άτομα με αναπηρία, τη δημιουργία του θεσμού του προσωπικού βοηθού για τα ΑμεΑ, την ανάπτυξη της κοινωνικής κατοικίας και την αποϊδρυματοποίηση, καθώς και την πρόταση νέων μοντέλων συνεργασίας μεταξύ ΜΚΟ και τοπικής αυτοδιοίκησης «με άξονα την κοινωνική ένταξη». Αναγνώρισαν την αναγκαιότητα των δικτύων συνεργασίας καθώς και τη δουλειά που γίνεται από φορείς και οργανώσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Τέλος ενημερώθηκαν για τις αντιρρήσεις και διαφωνίες σε πολιτικές και αποφάσεις που διασπούν τη συνέχεια των παρεμβάσεων αλλά και για την ανοιχτή διάθεση αξιοποίησης της γνώσης και εμπειρίας για μια συνολική και συνεκτική πολιτική για το παιδί και την αποϊδρυματοποίηση.
Ο διάλογος ήταν γόνιμος και η ανάγκη για συνέχεια και συνέργειες εκφράστηκε από όλους τους συμμετέχοντες/ουσες και εκπροσώπους φορέων.
Η εκδήλωση, την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε στο σύνολό της στο κανάλι του RAC στο Youtube, ολοκληρώθηκε με την θερμή παρέμβαση της Εισαγγελέως Ξένης Δημητρίου σχετικά με την ανάγκη για άμεσα μέτρα για την παιδική προστασία και την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών στην Ελλάδα.
Το έργο Right After Care (RIGHT AFTER CARE) υλοποιείται με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του προγράμματος «Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια» 2014 – 2020 [REC – Rights, Equality and Citizenship Programme] από τις οργανώσεις ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων, ως συντονιστή φορέα, και τις οργανώσεις Athens Lifelong Learning Institute, Praksis και Civis Plus. Το πρόγραμμα RAC, που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2018 και θα ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2020, στοχεύει στη δημιουργία και παροχή μιας ολιστικής παρέμβασης για την προετοιμασία των νέων που αποχωρούν από φορείς παροχής φροντίδας και πρόνοιας, ώστε να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις προκλήσεις μιας ανεξάρτητης ενήλικης ζωής και να μπορέσουν να ενσωματωθούν στην κοινότητα, αποκτώντας σημαντικές κοινωνικές δεξιότητες www.rightsaftercare.com
Κατεβάστε το δελτίο τύπου από εδώ.