Στις 18 Μαρτίου 2016, η Ευρωπαϊκή Ένωση σύναψε μια “Κοινή Δήλωση” με την Τουρκία, σύμφωνα με την οποία οι υπήκοοι Συρίας που διαφεύγουν από τον πόλεμο στη χώρα τους και φτάνουν στα ελληνικά νησιά, θα υπόκεινται σε μια “διαδικασία παραδεκτού“. Στόχος της “κοινή δήλωσης”, ήταν η επιστροφή αιτούντων άσυλο στην Τουρκία, αντί της εξέτασης του ασύλου τους στην Ευρώπη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημείωσε τις διακρίσεις που εισάγει το αμφιλεγόμενο αυτό μέτρο -περιορίζοντας το δικαίωμα στο άσυλο- θεωρώντας όμως ότι αυτό δικαιολογείται από τις ειδικές και έκτακτες περιστάσεις, καθώς και τον προσωρινό χαρακτήρα της κοινής δήλωσης.
Πέντε χρόνια μετά, παρά τη δραματική μείωση των αφίξεων αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, η ελληνική κυβέρνηση επέκτεινε την παράνομη και άδικη αυτή διαδικασία εξέτασης του “παραδεκτού” των αιτημάτων ασύλου. Στις 7 Ιουνίου 2021, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να χαρακτηρίσει την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα για αιτούντες άσυλο με καταγωγή από το Αφγανιστάν, την Σομαλία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές, πέραν των Σύρων.
Τα άτομα αυτών των εθνικοτήτων υπόκεινται πλέον στη νέα διαδικασία παραδεκτού, ανεξαρτήτως της ευαλωτότητάς τους και του χρόνου παραμονής τους στην Ελλάδα. Η διαδικασία έχει ως σκοπό την επιστροφή αιτούντων άσυλο στην Τουρκία, πριν καν εκθέσουν τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψαν τη χώρα τους και ζήτησαν άσυλο.
«Πραγματικά δεν καταλαβαίνω. Στη χώρα μου εργαζόμουν στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας και γι’ αυτό τον λόγο τρομοκράτες ήθελαν να με σκοτώσουν. Προσπάθησα να μείνω, αλλά μετά σκότωσαν τον φίλο μου και συνειδητοποίησα ότι δεν είχα άλλη επιλογή. Ήρθα στην Ελλάδα για να ζητήσω διεθνή προστασία, αλλά μέχρι τώρα – σχεδόν ένα χρόνο μετά την άφιξή μου – κανείς δεν με ρώτησε γιατί έφυγα από τη χώρα μου. Η Ελλάδα με ρώτησε μόνο πόσο καιρό έμεινα στην Τουρκία. Τους είπα ότι οι τουρκικές αρχές με φυλάκισαν χωρίς φαγητό και νερό και ότι μετά μου είπαν ότι αν ήθελα να βγω έξω έπρεπε να υπογράψω ένα χαρτί. Αυτό το χαρτί επέτρεπε την απέλασή μου στη Σομαλία. Δυστυχώς δεν είχα άλλη επιλογή. Το υπέγραψα και στη συνέχεια έφυγα από την Τουρκία και ήρθα στην Ελλάδα. Θέλω μόνο ένα ασφαλές μέρος και να εξεταστεί το αίτημά μου» 1
Δημοσιεύουμε αυτή την έκκληση ένα χρόνο μετά την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) της ελληνικής κυβέρνησης. Ζητάμε την ανάκλησή της, δεδομένου ότι είναι παράνομη, απάνθρωπη και ανεφάρμοστη.
ΠΑΡΑΝΟΜΗ:
Σε αντίθεση με τις νομικές απαιτήσεις, η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να ναγνωρίσει την Τουρκία ως ασφαλή για αυτές τις εθνικότητες, δεν έχει καμία βάση. Είναι αυθαίρετη και παράνομη. Η μόνη έκθεση στην οποία βασίζεται αυτή η απόφαση, διαψεύδει τις προθέσεις της ελληνικής κυβέρνησης, αποδεικνύοντας ότι η Τουρκία δεν είναι στην πραγματικότητα ασφαλής. Η εν λόγω γνωμοδότηση δημοσιοποιήθηκε από την Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου μόνο μετά την ανάληψη νομικής δράσης, προκειμένου να επιβληθεί η διαφάνεια. Σημειώνεται ότι αίτηση ακύρωσης κατά της εν λόγω ΚΥΑ κατατέθηκε ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και η υπόθεση συζητήθηκε στις 11 Μαρτίου 2022. Η έκδοση της απόφασης εκκρεμεί.
«Ήταν νωρίς το πρωί. Μου τηλεφώνησαν από το ελληνικό Γραφείο Ασύλου, μου είπαν ότι η συνέντευξή σου είναι την επόμενη εβδομάδα, τη Δευτέρα. Αλλά δεν μου είπαν ποια συνέντευξη. Πέρασα τις ημέρες αυτές αγχωμένος αναζητώντας δικηγόρο. Παρ’ όλες τις προσπάθειές μου, δεν μπόρεσα να βρω δικηγόρο στην Αθήνα για να έρθει μαζί μου. Βρήκα δικηγόρο την Παρασκευή, μόλις 3 ημέρες πριν από τη συνέντευξη, αλλά όχι στην Αθήνα, στη Χίο μέσω τηλεφώνου – μου είπε ότι δεν θα μπορούσα να μιλήσω για το Αφγανιστάν στη συνέντευξη.» 3
ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ:
Η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα για τους ανθρώπους που ζητούν άσυλο και χρήζουν προστασίας. Μάλιστα, η Τουρκία αποσύρθηκε πέρυσι από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης του 2014 για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Η Τουρκία δεν έχει επικύρωσει το Πρωτόκολλο της Ν.Υ του 1967 και ως εκ τούτου δεν εγγυάται πλήρη προστασία σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης του 1951. Η Τουρκία παρεκκλίνει από την αρχή της μη επαναπροώθησης και παραδέχεται ότι απελαύνει αιτούντες άσυλο, σε χώρες όπου θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν βασανιστήρια, σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση. Εκατοντάδες χιλιάδες Σύροι έχουν επιστρέψει στη Συρία από την Τουρκία, προφανώς εθελοντικά. Η Τουρκία διώκει συστηματικά εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες, μέλη της LGBTQI+ κοινότητας, πολιτικούς αντιπάλους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπλέον, το μη ανεξάρτητο δικαστικό σύστημα της Τουρκίας δεν συμβαδίζει με τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα.
«Η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου μου πήρε συνέντευξη για επτά ώρες επειδή πέρασα από την Τουρκία για 3 νύχτες. Έπρεπε να ζω σαν αδέσποτο σκυλί τις νύχτες στην Τουρκία και είδα ότι ούτε τα σκυλιά δεν είναι ασφαλή εκεί. Παρόλα αυτά οι ελληνικές αρχές αποφάσισαν ότι πρέπει να επιστρέψω εκεί και δε μπορεί να συνεχιστεί η εξέταση του ασύλου μου στην Ελλάδα.»
ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΣΙΜΗ:
Επιπλέον, η Τουρκία από τον Μάρτιο του 2020 δεν δέχεται την επιστροφή κανενός από την Ελλάδα και πρόσφατα ζήτησε από την Ελλάδα να ανακαλέσει την απόφασή της με την οποία θεωρεί την Τουρκία ασφαλή τρίτη χώρα. Στην πράξη, παρά το νέο εμπόδιο στην πρόσβαση στο άσυλο, οι άνθρωποι παραμένουν σε καθεστώς αβεβαιότητας – που προκαλεί καθυστερήσεις, ταλαιπωρία, κινδύνους εκμετάλλευσης, επαναπροώθησης και έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες όπως η υγειονομική περίθαλψη.
«Η ελληνική κυβέρνηση παίζει με τους πρόσφυγες σαν μπάλα – θέλουν να με πετάξουν πέρα δώθε, μέσα από τις θάλασσες, τα δάση και τα βουνά που έπρεπε να περάσω για να φτάσω here σε ασφάλεια.»
Καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να ανακαλέσει την Κοινή Υπουργική Απόφαση της 7ης Ιουνίου 2021. Η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα και τα αιτήματα ασύλου θα πρέπει να εξετάζονται σωστά, με δίκαιο και νόμιμο τρόπο.
Σημειώσεις:
1. Οι δηλώσεις αυτές ανήκουν σε άτομα που έχουν επηρεαστεί από την Κ.Υ.Α, οι οποίες ανωνυμοποιήθηκαν για την προστασία τους.
2. Χαρακτηρίζοντας την Τουρκία ως ασφαλή χώρα για τις ανωτέρω εθνικότητες, χωρίς νόμιμη και πραγματική βάση και εξατομικευμένη και επικαιροποιημένη αξιολόγηση, η Κοινή Υπουργική Απόφαση της 7ης Ιουνίου 2021 παραβιάζει το ευρωπαϊκό δίκαιο.
3. Οι δηλώσεις αυτές ανήκουν σε άτομα που έχουν επηρεαστεί από την Κ.Υ.Α, οι οποίες ανωνυμοποιήθηκαν για την προστασία τους.
4. Οι δηλώσεις αυτές ανήκουν σε άτομα που έχουν επηρεαστεί από την Κ.Υ.Α, οι οποίες ανωνυμοποιήθηκαν για την προστασία τους.
5. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Αναφορά για την Τουρκία 2021, SWD (2021) 209, της 19ης Οκτωβρίου 2021 (διαθέσιμη στην ιστοσελίδα: https://bit.ly/3MaxkPP): «Η Τουρκία συνέχισε να αρνείται την επανέναρξη των επανεισδοχών των επιστρεφόμενων από τα ελληνικά νησιά, οι οποίες διακόπηκαν τον Μάρτιο του 2020, λόγω των περιορισμών του Covid-19 παρότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανειλημμένως ζήτησε την πλήρη εφαρμογή όλων των προβλέψεων της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας». Επιστολή της Επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων Ylva Johansson, της 8ης Μαρτίου 2022 (διαθέσιμη στην ιστοσελίδα: https://bit.ly/3xgIFKe)
6. Οι δηλώσεις αυτές ανήκουν σε άτομα που έχουν επηρεαστεί από την Κ.Υ.Α, οι οποίες ανωνυμοποιήθηκαν για την προστασία τους.
Για το κείμενο σε πολλές γλώσσες και συμμετοχή στη διαδικτυακή ψηφοφορία επιλέξτε τον σύνδεσμο: https://www.change.org/p/greece-must-revoke-the-decision-to-consider-turkey-a-safe-country
Για το κείμενο στα ελληνικά πατήστε here και σε άλλες γλώσσες εδώ: Arabic, Farsi, French, German, Italian, Spanish, Urdu
Οι οργανώσεις που υπογράφουν:
Action for Education
ARSIS – Association for the Social Support of Youth
Avocats Sans Frontières France
Choose Love
Diotima Center for Gender Rights and Equality
ECHO100PLUS
Equal Legal Aid
Europe Cares
for Refugees
HumanRights360
Irida Women’s Center
I HAVE RIGHTS
Just Action
Khora Asylum Support Team
GISTI (Groupe d’Information et de Soutien des Immigré.es, France)
LeaveNoOneBehind
Lighthouse Relief
Mobile Info Team
Northern Lights Aid
Project ELPIDA e.V.
ReFOCUS Media Labs
Refugee Biriyani & Bananas
Refugee Legal Support (RLS)
Samos Advocacy Collective
Samos Volunteers
Voci Globali
